Rozwój mowy dziecka
Jak powinien przebiegać rozwój mowy dziecka?
Rozwój mowy dziecka dzielimy na 4 etapy:
- Okres melodii (od urodzenia do 1 roku życia):
Charakteryzuje się krzykiem i płaczem. Występują tu twory onomatopeiczne.
W 2 – 4 miesiącu życia pojawia się głużenie (wydawanie różnych dźwięków).
W drugiej połowie 1 roku życia obserwujemy u dziecka gaworzenie, które w przeciwieństwie do głużenia jest odruchem warunkowym, czyli zależnym od woli dziecka; świadomym powtarzaniem dźwięków.
- Okres wyrazu (od 1 do 2 roku życia):
Wyrazy reprezentują całą wypowiedź. Dziecko rozumie znacznie więcej niż samo potrafi powiedzieć. Pojawia się coraz więcej słów, zaczynają powstawać wypowiedzi dwuwyrazowe (np. „nie chcę”, „mama daj”). W drugim roku życia dziecko zaczyna tworzyć proste zdania.
- Okres zdania (od 2 – 3 roku życia):
Na tym etapie gwałtownie wzbogaca się słownik. Początkowo dziecko buduje zdania oznajmujące, następnie rozkazujące, a na końcu pojawiają się złożone. Wypowiedzenia często przeczą obowiązującym regułom gramatyki, a trudniejsze głoski są upraszczane i zastępowane łatwiejszymi. W 3 roku życia dziecko może używać od 100-200 słów, a rozumieć od 1000-1800. Powinno wymawiać wszystkie samogłoski oraz następujące głoski: p, b, m, n, t, d, l, ł, j, k, g, ch, f, w, ś, ź, ć, dź, ń. Mogą pojawiać się już głoski s, z, c, dz.
- Okres swoistej mowy dziecięcej (od 3 – 7 roku życia).
W tym czasie dokonuje się wielki rozkwit językowy.
4 rok życia dziecka to czas, kiedy głoski s, z, c, dz powinny być utrwalone i dziecko nie powinno ich zastępować głoskami ś, ź, ć, dź. W język dziecka wchodzą głoski sz, ż, cz, dż, jednakże dziecko ma prawo zamieniać je jeszcze na s, z, c, dz.
W 5 roku życia dziecko rozumie od 2000-2600 wyrazów. Głoski sz, ż, cz, dż powinny być już realizowane prawidłowo. Może pojawić się głoska r. Mowa dziecka powinna być wyraźna, a język poprawny.
Współcześni logopedzi uznają, że rozwój mowy dziecka zamyka się w okolicach 6 roku życia – wtedy to powinna pojawić się głoska r, która jako najtrudniejsza w języku polskim najczęściej pojawia się jako ostatnia. 6 rok życia jest więc najczęściej uznawany za czas, kiedy kształtowanie systemu językowego ulega zakończeniu i dziecko powinno wymawiać wszystkie głoski języka polskiego.